Analiza podwójnej istotności w ramach Dyrektywy CSRD – kluczowy element raportowania ESG
W obszarze zrównoważonego rozwoju i raportowania ESG pojawia się jedno z najistotniejszych zagadnień – analiza podwójnej istotności. To koncepcja, która stanowi fundament dla raportowania firm na temat ich wpływu na środowisko, społeczeństwo oraz związanych z tym ryzyk i szans. Jeśli zastanawiasz się, które obszary Dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) i Europejskich Standardów Raportowania (ESRS) są istotne dla Twojej firmy, ten artykuł pomoże Ci zrozumieć, jak prawidłowo przeprowadzić analizę podwójnej istotności.

Co to jest podwójna istotność?
Podwójna istotność to koncepcja, która odnosi się do dwóch aspektów: wpływu przedsiębiorstwa na otoczenie oraz wpływu czynników ESG na jego działalność finansową. Jest to podejście w ramach Dyrektywy CSRD, które zapewnia, że firmy raportują zarówno o swoim oddziaływaniu na środowisko, jak i o ryzykach, które mogą wpłynąć na ich sytuację finansową. Ważnym elementem tej analizy jest uwzględnienie zarówno kwestii pozytywnych, jak i negatywnych, a także ocenienie ich wpływu w kontekście krótkoterminowym, średnioterminowym i długoterminowym.

Wytyczne Dyrektywy CSRD i Standardy ESRS
Dyrektywa CSRD oraz Europejskie Standardy Raportowania (ESRS) nakładają na firmy obowiązek ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Analiza podwójnej istotności jest kluczowym elementem tego procesu. Wytyczne zawierają dokładne zasady dotyczące identyfikacji kwestii istotnych z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju. Istnieje lista 37 głównych tematów, które obejmują 73 mniejsze jednostki. Dodatkowo, w analizie mogą zostać uwzględnione kwestie specyficzne dla konkretnej firmy.

Rola interesariuszy w analizie istotności
Ważnym elementem analizy podwójnej istotności jest zaangażowanie interesariuszy. To oni, w tym pracownicy, inwestorzy, organizacje pozarządowe czy społeczności lokalne, mogą pomóc w zrozumieniu rzeczywistych i potencjalnych skutków działań firmy. Opinie interesariuszy są niezwykle cenne, ponieważ pozwalają na bardziej precyzyjne określenie kwestii, które mają wpływ na zrównoważony rozwój. Z ich pomocą firmy mogą stworzyć bardziej przejrzyste i wiarygodne raporty.

Dwa kluczowe aspekty analizy podwójnej istotności
Pierwszym aspektem analizy podwójnej istotności jest istotność wpływu (impact materiality), która określa, w jaki sposób działalność przedsiębiorstwa wpływa na otoczenie, w tym na ludzi i środowisko. Chodzi o ocenę, jakie skutki (pozytywne lub negatywne) mogą wystąpić w kontekście zmiany klimatu, praw człowieka, bioróżnorodności czy społeczności lokalnych. Warto uwzględnić zarówno rzeczywiste, jak i potencjalne oddziaływanie, a także krótko-, średnio- i długoterminowe efekty.
Analizując wpływ, należy wziąć pod uwagę cały łańcuch wartości firmy: od działań własnych przedsiębiorstwa, przez łańcuch dostaw, aż po produkty i usługi. Istotność wpływu może być oceniana na podstawie różnych kryteriów, takich jak skala, zakres i nieodwracalność skutków. Ocena oddziaływań pozytywnych oraz negatywnych powinna być dokonywana w oparciu o międzynarodowe wytyczne, takie jak Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych.
Drugim aspektem jest istotność finansowa (financial materiality), która koncentruje się na tym, jak kwestie związane z zrównoważonym rozwojem wpływają na wyniki finansowe firmy. Istotność finansowa nie odnosi się jedynie do tradycyjnych wskaźników finansowych, ale także do wpływu czynników ESG na rozwój firmy, stabilność finansową, dostępność kapitału oraz koszty pozyskiwania finansowania.
W ocenie istotności finansowej kluczową rolę odgrywają zidentyfikowane ryzyka i szanse związane ze zrównoważonym rozwojem. Warto również pamiętać, że nie wszystkie kwestie związane z zrównoważonym rozwojem muszą być mierzalne na moment raportowania – mogą one być oceniane na podstawie czynników jakościowych i możliwych efektów.

Ocena wpływu – perspektywa czasowa
Podstawą każdej analizy wpływu jest uwzględnienie perspektywy czasowej. Ważne jest, aby ocenić skutki działań firmy w kontekście krótko-, średnio- i długoterminowym. Przedsiębiorstwo powinno rozważyć, jak różne aspekty zrównoważonego rozwoju mogą wpływać na jego działalność w tych trzech okresach. Na przykład, zmiany klimatyczne mogą mieć istotny wpływ na firmę w długim okresie, podczas gdy kwestie związane z prawami człowieka mogą mieć wpływ już w krótkim okresie, zwłaszcza w kontekście łańcucha dostaw.

Skala i dotkliwość wpływów
Podczas analizy wpływu istotne jest określenie skali, zakresu oraz nieodwracalności skutków. W przypadku negatywnych wpływów firma powinna przeprowadzić analizę ryzyka na podstawie międzynarodowych wytycznych i dowodów naukowych. Z kolei pozytywne wpływy powinny być oceniane pod kątem ich potencjału do wytworzenia pozytywnych efektów na większą skalę.

Co, jeśli coś jest nieistotne?
Podczas analizy podwójnej istotności nie zawsze wszystkie kwestie muszą zostać uznane za istotne. W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli firma działa na małym obszarze (np. tylko w Warszawie), niektóre zagadnienia, takie jak prawa rdzennej ludności czy wpływ na zasoby morskie, mogą być uznane za nieistotne. W takim przypadku, wystarczy, że firma wyjaśni w raporcie, dlaczego pewne kwestie nie zostały uwzględnione.
Jednak istnieje wyjątek – zmiany klimatyczne. Jeśli firma stwierdzi, że temat zmian klimatu nie jest dla niej istotny, musi to dokładnie uzasadnić. Ważne jest, aby przedstawić argumenty i wskazać, co musiałoby się wydarzyć, aby temat zmian klimatu stał się istotny.

Analiza podwójnej istotności narzędziem do zarządzania ryzykiem
Analiza podwójnej istotności jest kluczowym elementem raportowania w obszarze ESG i w ramach dyrektywy CSRD. Obejmuje ona zarówno istotność wpływu, jak i istotność finansową. Firma, przeprowadzając tę analizę, musi uwzględnić wpływ na środowisko, społeczeństwo oraz zidentyfikowane ryzyka i szanse finansowe. Ważnym elementem jest także zaangażowanie interesariuszy oraz uwzględnienie całego łańcucha wartości w ocenie istotności.
Zrozumienie i prawidłowe wdrożenie analizy podwójnej istotności to nie tylko wymóg prawny, ale także narzędzie do lepszego zarządzania ryzykiem i kształtowania strategii zrównoważonego rozwoju. Dzięki temu firmy mogą zyskać przewagę konkurencyjną i pozytywnie wpłynąć na otoczenie.