Wiedza
Nowe wyzwania dla firm: Raportowanie ESG według dyrektywy CSRD
W ostatnich latach tematy związane ze zrównoważonym rozwojem i odpowiedzialnością społeczną firm zyskały na znaczeniu. Unia Europejska w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na transparentność w tych obszarach wprowadziła nowe przepisy dotyczące raportowania ESG. Wprowadzenie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) otwiera nowy rozdział w raportowaniu zrównoważonego rozwoju.
Czym dokładnie jest CSRD i jak wpłynie na polskie firmy? Oto najważniejsze informacje, które warto znać, aby przygotować się na zmiany.
Czym jest dyrektywa CSRD?
CSRD to regulacja unijna, która ma na celu stworzenie jednolitych standardów raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju w całej Europie. Zastępuje ona dotychczas obowiązującą dyrektywę NFRD (Non-Financial Reporting Directive), rozszerzając zakres podmiotów objętych obowiązkiem raportowania oraz wprowadzając bardziej szczegółowe wymagania.
Od 2025 roku obowiązek raportowania według CSRD będzie dotyczył ponad 3500 firm w Polsce. Co ważne, nowe przepisy obejmują nie tylko duże spółki giełdowe, ale również inne duże przedsiębiorstwa oraz małe i średnie firmy notowane na giełdzie. CSRD wprowadza szereg istotnych zmian, które mają na celu zwiększenie przejrzystości i poprawę jakości raportów niefinansowych. Oto najważniejsze z nich:
Jednolite standardy raportowania (ESRS)
Dyrektywa wprowadza Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), które będą obowiązywać we wszystkich państwach członkowskich UE. Dzięki nim firmy będą mogły raportować swoje działania ESG w sposób ujednolicony, co ułatwi porównywanie danych między przedsiębiorstwami.
Zasada podwójnej istotności
CSRD wymaga od firm analizy tzw. podwójnej istotności. Oznacza to, że firmy muszą uwzględniać zarówno wpływ swojej działalności na środowisko i społeczeństwo, jak i finansowe znaczenie tych kwestii. Taka analiza pozwoli na bardziej kompleksowe podejście do raportowania i identyfikację kluczowych ryzyk oraz szans dla biznesu.
Obowiązkowy audyt raportów
Wprowadzenie CSRD nakłada na przedsiębiorstwa obowiązek audytu raportów zrównoważonego rozwoju. Na początkowym etapie będzie to audyt na poziomie tzw. „ograniczonej pewności” (limited assurance), jednak z czasem wymogi audytowe będą rosły, co wymusi większą dokładność i rzetelność w przygotowywaniu sprawozdań.
Digitalizacja raportów
Raporty muszą być przygotowywane w formacie XHTML i otagowane w formacie XBRL. Dzięki temu dane będą łatwiejsze do analizy i porównania w ramach całej Unii Europejskiej, co zwiększy ich transparentność i dostępność dla inwestorów oraz innych interesariuszy.
Odpowiedzialność zarządu
Nowe przepisy przypisują odpowiedzialność za kwestie związane z ESG bezpośrednio zarządom firm. Zarząd musi jasno określić, kto w firmie odpowiada za nadzór nad raportowaniem i strategią ESG oraz jak ta odpowiedzialność jest realizowana w politykach firmy. Ponadto, cele ESG powinny być zintegrowane z polityką wynagrodzeń wyższej kadry managerskiej.
Proces raportowania zgodnie z CSRD będzie wprowadzany stopniowo
Obowiązek raportowania
W Polsce już w 2025 roku ponad 3500 firm zatrudniających min. 250 pracowników będzie zobligowanych do raportowania według jej zasad dyrektywy CSRD. W kolejnych latach obowiązek ten obejmie kilkadziesiąt tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw.
-
Za rok 2024 (Raportowanie w 2025)
PODMIOTY PODLEGAJĄCE POD NFRD
Jednostki Zainteresowania Publicznego (JZP), które miały obowiązek raportowania do tej pory zgodnie z NFRD.
-
Za rok 2025 (Raportowanie w 2026)
DUŻE PODMIOTY (NOTOWANE LUB NIE) LUB JEDNOSTKI DOMINUJĄCE DUŻYCH GRUP
duże spółki i spełniające 2 z 3 kryteriów: zatrudniają powyżej 250 pracowników, i / lub posiadają 50 mln EUR obrotu i/lub 25 mln EUR sumy aktywów.
-
Za rok 2026 (Raportowanie w 2027)
MAŁE I ŚREDNIE PODMIOTY NOTOWANE NA RYNKU REGULOWANYM UE
Małe i średnie firmy notowane na giełdzie, zatrudniające powyżej 10 pracowników.
-
Za rok 2028 (Raportowanie w 2029)
NIEKTÓRE PODMIOTY SPOZA UNII EUROPEJSKIEJ (POŚREDNIO)
Uzyskujące obrót netto w UE >150 mln EUR oraz posiadające oddział w UE o obrocie netto przekraczającym 40 mln EUR lub unijną spółkę zależną podlegającą pod CSRD.
Etap 1 – Raportowanie za rok 2024, dotyczy firm, które już teraz raportują według starej dyrektywy NFRD (głównie duże spółki giełdowe). Raporty będą publikowane w 2025 roku.
Etap 2 – Rok później obowiązek raportowania obejmie pozostałe duże firmy, które spełniają co najmniej dwa z trzech kryteriów: mają minimum 50 mln euro obrotu, aktywa o wartości 25 mln euro lub zatrudniają 250 pracowników.
Etap 3 – W 2026 roku do gry wchodzą średnie i małe spółki notowane na giełdzie, które będą raportować za 2026 rok.
Korzyści wynikające z raportowania według CSRD
Chociaż wdrożenie nowych wymogów wiąże się z dodatkowymi obowiązkami i kosztami, warto spojrzeć na nie z perspektywy długoterminowych korzyści. Transparentne raportowanie ESG może przynieść firmom szereg pozytywnych efektów, w tym:
Lepsze zarządzanie ryzykiem
Analiza podwójnej istotności i regularne raportowanie ESG pozwolą firmom lepiej zidentyfikować ryzyka związane z działalnością oraz szanse, które mogą wykorzystać na dynamicznie zmieniającym się rynku.
Zwiększenie zaufania inwestorów i partnerów biznesowych
Inwestorzy coraz częściej zwracają uwagę na wyniki ESG przedsiębiorstw. Firmy, które wdrożą rzetelne procesy raportowania, mogą zyskać przewagę konkurencyjną oraz dostęp do nowych źródeł finansowania, takich jak zielone obligacje czy fundusze wspierające zrównoważony rozwój.
Optymalizacja procesów biznesowych
Wymogi CSRD mogą zmotywować firmy do rewizji swoich procesów, polityk i strategii w kierunku bardziej zrównoważonych rozwiązań. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do oszczędności oraz wzrostu efektywności operacyjnej.
Co grozi za brak zgodności z CSRD?
Nieprzestrzeganie wymogów CSRD może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, finansowych i reputacyjnych. Firmy narażone są na sankcje prawne, naciski ze strony klientów, a także ryzyko utraty dostępu do finansowania i pogorszenia warunków współpracy z partnerami biznesowymi. Z tego względu, kluczowe jest, aby przedsiębiorstwa jak najszybciej rozpoczęły przygotowania do spełnienia nowych wymogów.
Podsumowanie
Nowa dyrektywa CSRD wprowadza wiele zmian w sposobie raportowania ESG, ale równocześnie daje szanse na lepsze zarządzanie ryzykiem oraz pozyskanie nowych inwestorów. Transparentność i rzetelne raportowanie ESG to nie tylko obowiązek, ale także szansa na rozwój i umocnienie pozycji rynkowej. Dlatego warto już teraz zacząć przygotowania do nadchodzących zmian.
